Bánh Khô Mè Đà Nẵng – Tinh hoa ẩm thực từ nghĩa tình và lịch sử

Khoảng đầu thế kỷ 19, tại vùng đất ven sông Cẩm Lệ yên bình của Đà Nẵng, một người phụ nữ nghèo thuộc dòng họ Huỳnh Đức đã tạo nên một món bánh đặc biệt – từ sự tảo tần, yêu thương gia đình và mong muốn giúp chồng con đủ sức lên đường ứng thí tại kinh thành Huế xa xôi. Từ những nguyên liệu địa phương dân dã như gạo, mè, đường, gừng, quế..., bà đã khéo léo sáng tạo ra chiếc bánh khô mè – vừa ngon, vừa dễ bảo quản, lại chan chứa nghĩa tình quê hương.

Chiếc bánh mộc mạc này theo bước người chồng đến chốn kinh thành, được các quan viên và sĩ tử đón nhận nồng nhiệt bởi hương vị thơm ngon, hài hòa và tinh tế. Một vị đại quan từng khen ngợi: “Đây là loại bánh xưa nay hiếm, xứng đáng ‘đệ nhất danh bính’, mộc mạc mà đánh thức cả ngũ quan thực khách.”

Bánh khô mè – Đánh thức ngũ giác

1. Mắt nhìn: màu trắng ngà của mè rang, vàng ruộm của sợi đường thắng.
2. Mũi ngửi: hương thơm dịu của mè, quế Trà My, gừng tươi.
3. Lưỡi nếm: vị ngọt, béo, cay, bùi hòa quyện tự nhiên.
4. Miệng nhai: cảm nhận rõ sự giòn, xốp, mềm, cứng đan xen thú vị.
5. Tai nghe: tiếng giòn tan rào rạo khi nhai từng miếng bánh.

Qua năm tháng, chiếc bánh khô mè không chỉ là món ăn vặt đơn thuần, mà còn trở thành biểu tượng văn hóa ẩm thực xứ Quảng Đà, mang theo cả tình quê, tinh thần vượt khó và nét đẹp truyền thống. Trong kháng chiến, đây từng là lương khô quý giá theo chân cán bộ, chiến sĩ nơi rừng sâu, là món ăn tiếp tế bí mật cho các cơ sở cách mạng bị giam cầm tại đồn Cẩm Lệ, là lễ vật tri ân trong những dịp tưởng niệm liệt sĩ.

Từ gian bếp quê đến thương hiệu nổi tiếng

Sau nhiều thăng trầm, năm 1945, bà Phan Thị Nhẫn – con dâu dòng họ Huỳnh Đức – đã gìn giữ và truyền lại nghề làm bánh khô mè cho dân làng. Con trai bà – ông Huỳnh Đức Khiển – là người kế nghiệp, sáng lập nên thương hiệu nổi tiếng “Bà Liễu Mẹ” tại Đà Nẵng. Với tâm huyết giữ gìn hương vị truyền thống, kết hợp đổi mới hình thức, đầu tư máy móc, vệ sinh an toàn thực phẩm và mở rộng thị trường, bánh khô mè Bà Liễu Mẹ đã trở thành niềm tự hào của người dân Đà Nẵng, được công nhận là:

• Đặc sản Đà Nẵng(UBND thành phố công nhận)
• Top 10 Bánh quà tặng nổi tiếng Việt Nam
• Sản phẩm thương mại đặc trưng Đà Nẵng(2019)
• Sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu TP. Đà Nẵng(2016, 2019)
• Di sản Văn hóa ẩm thực Việt Nam(2015)
• Chứng nhận chất lượng Việt Nam phù hợp tiêu chuẩn(2013)

Một món bánh – Một linh hồn quê hương

Chiếc bánh khô mè vuông vức, phủ lớp mè vàng ruộm bên ngoài, kết dính bằng lớp đường dẻo quánh như mạch nha, phải trải qua bảy lần nướng lửa mới đạt độ giòn thơm chuẩn vị